FOCO

                     

El adxetivo foco, que significa 'profundo', tamén pode referirse a personas condo forma parte del espresión

                foco hasta as uñas

que quer dicir 'persona que come muito y parez que nunca ten fartura'. É asomeñao a comichón, golitrón ou fartón, peró sempre col matiz de que a persona parez que nunca dá matado a fame.

MATAR

        


  Esiste unha espresión en Tapia que se diz despós de comer condo se tein muitas ganas:


                            Matén a quen me mataba.


Evidentemente, fai referencia á fame sin nomala, lo que supón un exemplo curioso de alusión y de xogo de palabras na fala popular.

XA TA

                                  


En Tapia y a súa contornada úsase unha espresión burlúa pra contestar a quen diz: "Xa ta".

Pos se é xata, pral ano que vén é vaca.

Ex.:  - ¿Veis ou nun veis? Acaba eso, que teño que marchar.

         - Espera, ho, que xa ta.

         - Pos se é xata, pral ano que vén é vaca.

REGALAR

                                                         


  Con regalar faise un xogo de palabras coas dúas acepcióis del verbo (doble sentido):

         1. Fer un regalo a daquén.
         2. Abrir muito os oyos.

A quen quere saber qué ye regalaron a alguén pola ocasión que seña (Reyes, aniversarios...) contéstaseye deste xeito:

         - ¿Qué che regalaron?
      -  Os oyos.

É outra contestación burlúa das muitas qu'esisten en galego-asturiano y que tamos recoyendo na Salvadeira.

PUXO

     

A palabra puxo, que significa 'esforzo del corpo pra espulsar algo', utilízase tamén nel espresión

              ter puxos  

que s'utiliza pra referirse a unha persona soberbia, mui orguyosa, que se cre superior aos demáis. É algo asomeñao al espresión casteyana "tener aires de grandeza".

Ex.:   - Como iba con esa xente, fixo que nun me conocía...

         -  Ai, é que sempre tuvo muitos puxos.

            

ESCAÑA(D)O, -A

                          

ax.:  fraque de cara; que ta tan dalgada [unha persona] que se ye notan muito todos os ósos da cara.

Ex.:  ¡Qué veyín ta! Apalpóulo ben a enfermedá... Encontrénlo escañado y de mal color.

ESCALDAFARRAPOS

                                 


s.m. Reprimenda forte, sermón, bronca pa corrixir a conduta d'alguén.

Ex.:  ¡Vaya escaldafarrapos que ye botóu el padre! Peró se nun foi pa tanto...

MAO

               

A palabra mao ta incluida nel espresión:

          poñer[ye] ben as maos encima [a alguén]

que s'usa pa dicir qu'alguén ten muita sorte, que ye vai muito ben na vida.

Esta espresión procede del costumbre d'impoñerye as maos a os nenos durante a ceremonia del boutizo, y asoméñase a espresióis casteyanas como "nacer con estrella", "tener estrella" ou "nacer de pie".

Ex.: ¡Inda acabache ayer d'estudiar y xa tas trabayando y ganando tantísimo! Puxéronche ben as maos encima, mía fiya. 

LOUXA

  Foto tomada del blog Ibias, el lejano Oeste

A palabra louxa úsase nel espresión burlesca

         "unha cousa redonda como a louxa"

que se yes diz ás personas (especialmente aos nenos) que contestan de forma vaga usando a palabra "cousa" sen máis especificacióis.

Ex:  - ¿Qué teis, que te vexo roncieiro toda a tarde?
       - Nada.
       - Algo che pasará...
       - Unha cousa...
       - Unha cousa redonda como a louxa.

XUNTO

El espresión  por todo xunto  úsase, unida a verbos como "ter" ou "quedar", pra enfatizar lo pouco qu'hai dunha determinada cousa. É lo mesmo que dicir: 'namáis", 'contándolo todo', 'sin esqueicer nada', como s'aprecia nestos exemplos:

    1.  Ai, Dios, nun tía con qué fer a xanta: Tía dous ovos y un pedazo de pan por todo xunto.
    2. ¡Come a Dios polos pés! De toda a merenda deixóu por todo xunto media conquía de leite.
    3. Levaron todo. Na casa quedóu unha cama veya y un banquín por todo xunto.

MOZO

A palabra mozo aparece nel espresión humorística

          "bon mozo, sin oreyas nin pescozo"

que s'usa pra burlarse de quen chufa a guapura dun mozo que ta mui lonxe de ser tan perfecto como lo queren pintar.

Ex.:  -¡Pos vaya bon mozo que se botóu María!
        -Sí, sí, bon mozo, sin oreyas nin pescozo.