PIRULEIRO, -A

 

adx. Con forma estreta, alargada y de sección circular.

Ex.:    Coyéu el bolso piruleiro, ese que ye regalóu a hirmá, y salíu feita unha vaga de mar. //
             
            - ¿Pos únde comprache esos tomates piruleiros?
            - Ah, nía, son d'esos que chaman de pera. Comprénlos nel mercao.
            - Xa los conozo, pero estos son más piruleiros. Muito más piruleiros.


                     

COXA

s. f.   Parte da perna que vai dende el cadril hasta a rodiya. Nel interior atópase el fémur.

CORRICÁN, -A

adx. [persona] qu'aveza a andar todo el día d'un lao pra outro.

Ex.: Túa fiya grande é unha corricana: vinla hai un cachín na punta del mueye y xa la tou vendo camín d'El Viso. ¿Pos únde vai a estas horas?

PLIZCA

s.f.  Cantidá mui pequena [de daqué].

Ex.: Has a botarye unha plizca de canela pa que ye guste á nena.


[Familia léxica: PILIZCAR, PILIZCO].

ENHAYAR

v.tr. Condimentar [a carne] con ayo.

Ex.: Nun encendas el forno, ho, qu'inda teño qu'enhayar el pito y deixalo reposar dúas horas...

XÍCARA

s.f.  Elemento aislante de cristal ou loza que se poñía nos postes da luz ou del telégrafo pra evitar que os cables tocasen unhos con outros.

Ex.: De nenos sempre tirábamos pedras al alto d'os postes, a ver quén rompía máis xícaras.


[NOTA: El nome vénye da asomeñanza cuas tazas pequenas de loza, usadas sobre todo pra'l aceite, que se chamaban asina. Esa acepción principal xa ta recoyida en Suárez (1996)].

                                     

                     Xícara antiga d'un poste eléctrico.

CASCA

El espresión

                               tar con casca y todo

úsase pra dicir qu'unha persona é bruta y nun ten educación ou modales refinaos.

Ex.: Anda ní'anda, al home nun ye pidas máis finuras. ¿Pos inda nun te decatache de que sigue tando con casca y todo? 

Tamén esiste a variante: "tar sin escascar".

  Ex.: Hai ben anos que baxóu da montaña y einda ta sin escascar.

INORANTIAR

v. intr. Dicir simplezas ou fer consideracióis sin sustancia propias de xente xinxela ou inorante.

Ex.: Fun al velorio y tuven que tar toda a tarde alí inorantiando con unhos y outros.

COTE

s.m. 1. Medida equivalente a un puño pechao, agá el pulgar (que queda estirao). Úsase en apicultura pra medir a distancia entre os fustes de riba y el pico el pico del trobo, y os fustes de baxo y el fondo del trobo. 2. Medida del taco de cera que se saca del trobo pra esmelgalo.


[Gracias a Iván Cazarón que recoyéu esta palabra en Brañadesella (Bual).
  A foto, unde se ven con claridá os fustes de riba y de baxo dun trobo, ta tomada del blog de María del Roxo "El lejano oeste"].

ESCONTRELA

A palabra 'escontrela' (procedente da advocación da Virxe del mesmo nome, na capiya de Casarego), condo s'usa como nome común, significa:

Muyer vestida sin elegancia que, pretendendo ir engalanada pra unha festa ou ocasión especial, resulta ridícula y de mal gusto. Aplícase normalmente a muyeres vestidas con roupa de largor escesivo pra os gustos actuales y con muitos adornos como volantes, lazos ou puntillas.

Ex.: ¡Ay, Virgen! ¿Cómo qu'iba elegante? Se parecía unha escontrela...  // ¿Nun irás levar así a nena á misa? Vai cambiala, anda, que vai feita unha escontrelía. // Diyes que che metan os baxos del vestido, nun vayas ir d'escontrela. // ¡Qué manía tein de levar as nenas á festa vestidas d'escontrelas!