MEXAR

A espresión

         mexar de pé

utilízase pra dicir qu'unha muyer é pouco femenina; que ten modales, xestos, costumbres... que se consideran masculinos.

      Ex.: ¡Qué vai ter mozo! ¡Esa mexa de pé!

COSER PRA FORA

A espresión

          coser pra fora

ten, amáis del sou sentido recto ('trabayar de costureira, fendo roupa na casa por encargo de terceiros'), un sentido figurao de connotacióis sexuales: úsase pra referirse ás muyeres que se prostituyen, especialmente,  ás muyeres casadas que tein relacióis sexuales fora del matrimonio a cambio de dieiro ou por outro tipo de favores, ou ben ás muyeres casadas ás que se yes conocen muitos amantes.




[NOTA: As connotacióis eróticas del verbo 'coser' son mui frecuentes xa dende a literatura medieval y durante el Renacimiento en todo el mundo hispánico. Espresióis relacionadas coa costura aparecen, por exemplo, na Celestina de Fernando de Rojas con claro simbolismo sexual. A espresión nun dar unha puntada sin filo ('nun fer nada sin sacarye beneficio') tía na súa orixe un significado sexual claro, del que xa nun son conscientes os falantes.]

FOUFÓU

A espresión

         muito fou-fou y pouco ñame-ñame

úsase pra referirse a quen parece que trabaya muito, peró al cabo nun fixo cousa de berencia.


[Súarez Fdez. (96) recoye el adxetivo foufóu y lo define asina: "Esaxeradamente trabayador", y aporta este exemplo: "Ei unde ves ese folgazán, condo se casóu era un foufóu que todo lo quería fer nun día". Pedínye algunha explicación máis sobre esta palabra al propio Xosé Miguel Suárez y este matizóu a definición dicindo qu' un foufóu é unha persona que nun para de fer cousas, dacondo con espaventos de máis pral pouco resultao que ten el sou labor. Esta esplicación casaría totalmente col uso que se ye da al dito "muito fou-fou y pouco ñame-ñame". Pral filólogo de Mántaras a voz "foufóu" sería unha onomatopeya del ruido que se fai al respirar afatigao condo ún s'afana en trabayar.]

CALAR

A espresión

         calar como un afoga(d)o

úsase pra referirse a quen nun fala por medo ou por nun comprometerse.

Ex.: Condo perguntaron quén rompera a xarra, calóu como un afogao.

REBOLA

A espresión

                    ir da maza prá rebola

úsase pra dicir qu'alguén pasa d'unha situación mala a outra inda pior.

Ex.: Ese foi da maza prá rebola: protestou porque ye mandaban ir trabayar y agora cambiáronlo de turno y ten que tar muitos días hasta as once da noite.

[É equivalente ás espresióis castellanas "salir de Guatemala y meterse en Guatepeor", "ir de al en peor" ou "salir de Málaga para entrar en Malagón". Suárez Fdez. (96) recoye el refrán "Da maza prá rebola, veña el demo y escoya" que s'utiliza condo dúas opcióis que se ye presentan a alguén son igual de malas y nun hai quen escoya entre elas.]

LORLORLOR

Interxección cua que s'arromenda el ruido que se fai al falar muito y sin xeito


Ex.: Xan púxome a cabeza tolla. Nun calla. Ta todo el día con hestorias y que si esto y aquello, y lor-lor-lor.




[Gracias a Iván de Cazarón por esta aportación, pol exemplo y a esplicación d'uso. Lor-lor-lor é unha variante da onomatopeya larlarlar (ou lar-lar-lar), que xa  taba recoyida en SUÁREZ FERNÁNDEZ (1996) . Ta relacionada con outras palabras de noso, como "lareta", "laretar" y mesmo "larán", qu'eu xa recoyera en ÁLVAREZ LEBREDO (2003). Todas tan relacionadas morfolóxica y semánticamente con 'falar': lareta é a persona que nun cala, que fala muito; laretar é  falar muito, sobre todo nel sentido de contar chismes, tar de conto cos vecíos; larán significa 'baruyo' y pode que tamén teña relacionada etimolóxicamente coas outras palabras. Todas parecen derivarse d'esa voz onomatopéyica 'lar', que, por outra parte, coincide coa terminación del verbo 'falar' (del mesmo xeito qu'a forma utilizada nas linguas vecías -blablablá- coincide coa última sílaba del verbo castellano 'hablar'). É curioso que todas as linguas occidentales usen a onomatopeya bla col mesmo valor: portugués / asturiano / galego / castellano: blablablá; inglés: blah blah; italiano / alemán: bla bla... El noso sería un caso único. Temos que conservar esta forma pra que nun quede nel esqueicemento.]

COPETÍN

s.m. Reunión social de mediana formalidá unde se toman bebidas alcohólicas (como viño ou vermú) acompañadas d'algo pra picar.

Exs: Nun sei se despós del pregón vai haber copetín. // -¿Cómo tas tan elegante? -É que vou de copetín.

REFERVER

Col verbo referver ('volver ferver') recoyémos este ditame:


               Nin café refervido, nin muyer d'outro marido.

CALZÓN

s.m. Paxelo de roupa interior de muyer, que cubre dende a cintura hasta as ingles. SIN.: culeiro, braga.

Ex.:  -¿Pos cómo esta nena nun leva calzón debaxo del vistido?
        - É que se mexóu por sí.

BÉTIGOS

s. m. pl.  Tarecos. Trastes ou ferramentas que s'utilizan pra fer un labor.

   Ex.: "Os tendeiros iban recoyendo os sous bétigos"



[Tanto a palabra como el exemplo son unha aportación del escritor y académico tapiego Manuel García Galano. Mandámosye dende a Salvadeira un saludo cariñoso y el noso agradecemento.]