Este blog pretende contribuír a salvar palabras de noso que teñan a punto de morrer porque a xente nova nun las conoce ou cuase nun las usa.

Agradecemos a colaboración de todos. Podedes aportar palabras novas, comentar as esistentes ou feryes correccióis. Tamén podedes amecer datos interesantes sobre as palabras que recoyamos: exemplos d'uso, acepcióis diferentes, comentarios sobre a construcción gramatical ou cualquera outra cousa que vos pareza relevante.

El blog recoye namáis palabras que nun teñan xa incluidas nestas publicacióis:

- Suárez Fdez., X. M. (1996): Vocabulario de Mántaras (Tapia).
- Díaz López, J. & M. García Galano (1996): Vocabulario d'A Roda.
- Fernández Vior, J. A. (1998): Vocabulario da Veiga.
- Álvarez Lebredo, M. C. (2003): "Pequena contribución léxica al galego asturiano".

Ás publicacióis anteriores amecemos dende el ano 2022, el Diccionario do Galego de Asturias, de Carlos Varela Aenlle, publicado pola Universidá de Vigo, unha obra ben completa que contén léxico de cuase todos os vocabularios que se foron editando na nosa zona d'Entrambasauguas, ademáis de datos recoyidos pol autor nunha investigación mui rigorosa y exhaustiva. Esta incorporación supón qu'a partir d'agora nun aparecerán na Salvadeira palabras ou espresióis contidas en Varela (2021), peró nun eliminamos as entradas que se foron publicando en anos anteriores á aparición desa obra.

Nel índiz alfabético d'etiquetas podedes topar fácilmente todo el material que vamos publicando. Amáis de palabras, recoyemos ditames y espresióis. Podedes enviar as vosas contribucióis por medio dos comentarios.

martes, 8 de outubro de 2019

FOCO

                     




El adxetivo foco, que significa 'profundo', tamén pode referirse a personas condo forma parte del espresión

                foco hasta as uñas

que quer dicir 'persona que come muito y parez que nunca ten fartura'. É asomeñao a comichón, golitrón ou fartón, peró sempre col matiz de que a persona parez que nunca dá matado a fame.



MATAR

        Resultado de imagen de dibujo tener mucha hambre


  Esiste unha espresión en Tapia que se diz despós de comer condo se tein muitas ganas:


                            Matén a quen me mataba.


Evidentemente, fai referencia á fame sin nomala, lo que supón un exemplo curioso de alusión y de xogo de palabras na fala popular.


domingo, 29 de setembro de 2019

XA TA

                                  Resultado de imagen de ternerita


En Tapia y a súa contornada úsase unha espresión burlúa pra contestar a quen diz: "Xa ta".


Pos se é xata, pral ano que vén é vaca.


Ex.:  - ¿Veis ou nun veis? Acaba eso, que teño que marchar.
         - Espera, ho, que xa ta.
         - Pos se é xata, pral ano que vén é vaca.







sábado, 21 de setembro de 2019

REGALAR

                                                         
Resultado de imagen de regalo interrogación

  Con regalar faise un xogo de palabras coas dúas acepcióis del verbo (doble sentido):

         1. Fer un regalo a daquén.
         2. Abrir muito os oyos.

A quen quere saber qué ye regalaron a alguén pola ocasión que seña (Reyes, aniversarios...) contéstaseye deste xeito:

         - ¿Qué che regalaron?
      -  Os oyos.

É outra contestación burlúa das muitas qu'esisten en galego-asturiano y que tamos recoyendo na Salvadeira.



PUXO

Resultado de imagen de persona soberbia


     

A palabra puxo, que significa 'esforzo del corpo pra espulsar algo', utilízase tamén nel espresión


              ter puxos  

que s'utiliza pra referirse a unha persona soberbia, mui orguyosa, que se cre superior aos demáis. É algo asomeñao al espresión casteyana "tener aires de grandeza".


Ex.:   - Como iba con esa xente, fixo que nun me conocía...
         -  Ai, é que sempre tuvo muitos puxos.


            


luns, 1 de xullo de 2019

ESCAÑA(D)O, -A


                          Resultado de imagen de dibujo cara don quijote

ax.:  fraque de cara; que ta tan dalgada [unha persona] que se ye notan muito todos os ósos da cara.

Ex.:  ¡Qué veyín ta! Apalpóulo ben a enfermedá... Encontrénlo escañado y de mal color.

mércores, 3 de abril de 2019

ESCALDAFARRAPOS

                                 Resultado de imagen de dibujo reprimenda


s.m. Reprimenda forte, sermón, bronca pa corrixir a conduta d'alguén.

Ex.:  ¡Vaya escaldafarrapos que ye botóu el padre! Peró se nun foi pa tanto...



MAO

               


A palabra mao ta incluida nel espresión:

          poñer[ye] ben as maos encima [a alguén]

que s'usa pa dicir qu'alguén ten muita sorte, que ye vai muito ben na vida.

Esta espresión procede del costumbre d'impoñerye as maos a os nenos durante a ceremonia del boutizo, y asoméñase a espresióis casteyanas como "nacer con estrella", "tener estrella" ou "nacer de pie".

Ex.: ¡Inda acabache ayer d'estudiar y xa tas trabayando y ganando tantísimo! Puxéronche ben as maos encima, mía fiya. 





domingo, 10 de febreiro de 2019

LOUXA


Resultado de imagen de tejados antiguos de pizarra asturias  Foto tomada del blog Ibias, el lejano Oeste

A palabra louxa úsase nel espresión burlesca

         "unha cousa redonda como a louxa"

que se yes diz ás personas (especialmente aos nenos) que contestan de forma vaga usando a palabra "cousa" sen máis especificacióis.

Ex:  - ¿Qué teis, que te vexo roncieiro toda a tarde?
       - Nada.
       - Algo che pasará...
       - Unha cousa...
       - Unha cousa redonda como a louxa.





domingo, 27 de xaneiro de 2019

XUNTO



El espresión  por todo xunto  úsase, unida a verbos como "ter" ou "quedar", pra enfatizar lo pouco qu'hai dunha determinada cousa. É lo mesmo que dicir: 'namáis", 'contándolo todo', 'sin esqueicer nada', como s'aprecia nestos exemplos:

    1.  Ai, Dios, nun tía con qué fer a xanta: Tía dous ovos y un pedazo de pan por todo xunto.
    2. ¡Come a Dios polos pés! De toda a merenda deixóu por todo xunto media conquía de leite.
    3. Levaron todo. Na casa quedóu unha cama veya y un banquín por todo xunto.




MOZO

Resultado de imagen de dibujo sin orejas ni cuello


A palabra mozo aparece nel espresión humorística

          "bon mozo, sin oreyas nin pescozo"

que s'usa pra burlarse de quen chufa a guapura dun mozo que ta mui lonxe de ser tan perfecto como lo queren pintar.

Ex.:  -¡Pos vaya bon mozo que se botóu María!
        -Sí, sí, bon mozo, sin oreyas nin pescozo.