ALBERXAR(se)

 

v. pron. 1. Aloxarse, hospedarse, pasar a noite a cuberto esperando el ameicer. 2. Abeirarse, resguardarse das inclemencias del tempo.

Exs.: 

       Xa ta mui escuro pra seguir. Vai ser miyor que busquemos únde alberxarnos pra pasar a noite.

       Corre, ven alberxarte, que ta chovendo a doiro!

        

Anque a someñanza col casteyano "albergar" poda levarnos a pensar que tein a mesma orixe y qu'a primeira acepción sería a de "abeirarse, guardarse" y d'ei se derivaría el outra ('aloxarse', 'hospedarse'), resulta qu'a coincidencia fonética é casual. Mentres que albergue, albergar vein dunha raíz xermánica bargain ('conservar', 'guardar', 'protexer') el noso alberxar ten que ver col latín ALBOR, ALBORIS (a claridá, a luz, el ameicer) derivado de ALBUS ('blanco'), de xeito que se formóu un verbo alborexar (*alboriciare) qu'alternóu con alberexar y, finalmente, sincopóu en alberxar:

         ALBOREXAR  > ALBEREXAR > ALBERXAR

qu'en principio significaría 'ameicer' y despós esperimentaría cambios semánticos progresivos: "esperar pol ameicer", "guardarse hasta el ameicer" y d'ei el significao que ten na nosa lingua: 'aloxarse, hospedarse, poñerse a cuberto hasta el ameicer'. A segunda acepción derívase desta por xeneralización: 'guardarse, protexerse del vento, frío, augua...'